Η Κατευθυντήρια Οδηγία 24 της ΕΑΑΔΗΣΥ αναφέρεται στο νόμιμο χειρισμό των δημοσίων συμβάσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Έτσι, εκτός των άλλων, αναφέρεται ότι:
Εφόσον συντρέχει επείγουσα κατάσταση, δεόντως αιτιολογημένη, προβλέπεται σημαντική σύντμηση των ανωτέρω ελάχιστων γενικών προθεσμιών:
– στην ανοικτή διαδικασία η προθεσμία για την υποβολή των προσφορών μπορεί να συντμηθεί σε 15 ημέρες από την αποστολή της προκήρυξης,
– στην κλειστή διαδικασία, η προθεσμία για την υποβολή αίτησης συμμετοχής μπορεί να μειωθεί σε 15 ημέρες από την αποστολή της προκήρυξης και σε 10 ημέρες για την υποβολή προσφοράς από την υποβολή της πρόσκλησης.
Οι ως άνω σημαντικές συντμήσεις προθεσμιών καθιστούν εφικτή την ταχεία ανάθεση των σχετικών
συμβάσεων, ενώ παράλληλα η χρήση «επισπευσμένης» ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας συνάδει
με τις θεμελιώδεις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας και διασφαλίζει την ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού ακόμη και σε επείγουσες καταστάσεις, όπως είναι πολλές από εκείνες που καλούνται να διαχειριστούν οι αναθέτουσες αρχές, στο πλαίσιο της παρούσας υγειονομικής κρίσης.
Οι συμβάσεις άνω των ορίων, οι οποίες σχετίζονται με την αντιμετώπιση των συνεπειών και την αποτροπή περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού, καλύπτουν τις προϋποθέσεις για χρήση της «επισπευσμένης» ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας, με την αντίστοιχη σύντμηση των προθεσμιών.
Σε κάθε περίπτωση, όμως χρήσης «επισπευσμένης διαδικασίας» η αναθέτουσα αρχή οφείλει να
περιλαμβάνει στη σχετική απόφασή της επαρκή αιτιολογία και, εν προκειμένω, επαρκής αιτιολογία
θεωρείται η συνάφεια της υπό ανάθεση σύμβασης με την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης
και την αποτροπή περαιτέρω διασποράς της νόσου.
Επιπλέον η διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό
πρόσθετο εργαλείο που παρέχεται από τις διατάξεις των Οδηγιών και επιτρέπει την ταχύτερη ή/
και άμεση ανάθεση συμβάσεων για την κάλυψη των αναγκών που σχετίζονται με την πανδημία του
ιού COVID-19.
Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις χρησιμοποιώντας τη διαδικασία
με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση «στο μέτρο που είναι απολύτως αναγκαίο, εάν
λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα τα οποία η αναθέτουσα αρχή δεν θα
μπορούσε να προβλέψει, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση· οι περιστάσεις τις οποίες επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να απορρέουν από δική τους ευθύνη.»
Δεδομένου ότι οι αναθέτουσες αρχές παρεκκλίνουν εν προκειμένω από τη βασική αρχή της
Συνθήκης σχετικά με τη διαφάνεια, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απαιτεί η χρήση της διαδικασίας
αυτής να γίνεται κατ’ εξαίρεση. Όλες οι προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται σωρευτικά και να
ερμηνεύονται συσταλτικά.
Ως προς τις συμβάσεις κάτω των ορίων, το αντικείμενο των οποίων συνέχεται με την αντιμετώπιση
της νόσου COVID-19 και την αποτροπή περαιτέρω διασποράς του, επισημαίνεται ότι εφαρμοστέες
καταρχάς είναι οι διατάξεις του ν. 4412/2016, σε συνδυασμό με τις διατάξεις των Πράξεων
Νομοθετικού Περιεχομένου.
Δεδομένου ότι οι διατάξεις των άρθρων 32, 32Α εφαρμόζονται και στις συμβάσεις κάτω των
ορίων, οι αναθέτουσες αρχές, για συμβάσεις κάτω των ορίων, οι οποίες συνέχονται άμεσα με την
αντιμετώπιση του κορωνοϊού και την αποτροπή περαιτέρω διασποράς του, δύνανται να
προσφεύγουν στη διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση για την κάλυψη των άμεσων
αναγκών τους, τηρώντας όλες τις ειδικότερες προϋποθέσεις ως ανωτέρω.
Οι αναθέτουσες αρχές εξακολουθούν να διατηρούν τη δυνατότητα, με βάση την εκτιμώμενη αξία
της σύμβασης, για μεσοπρόθεσμες ανάγκες, οι οποίες σχετίζονται με την αντιμετώπιση και την
αποτροπή διασποράς του COVID -19 να προβαίνουν σε Συνοπτικό Διαγωνισμό, για συμβάσεις αξίας
από 20.000 έως 60.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., τηρώντας ελάχιστη προθεσμία παραλαβής προσφορών
10 ημέρες από την ημερομηνία δημοσίευσης της διακήρυξης στο ΚΗΜΔΗΣ, καθώς και τις λοιπές
διαδικαστικές προϋποθέσεις του άρθρου 117 του ν. 4412/2016.
Τέλος, οι αναθέτουσες αρχές εξακολουθούν να διατηρούν τη δυνατότητα, με βάση την εκτιμώμενη αξία
της σύμβασης, να προβαίνουν σε απευθείας ανάθεση, για συμβάσεις αξίας έως 20.000 ευρώ, χωρίς
Φ.Π.Α., οι οποίες σχετίζονται με την αντιμετώπιση και την αποτροπή διασποράς του COVID -19,
τηρώντας τις λοιπές διαδικαστικές προϋποθέσεις του άρθρου 118 του ν. 4412/2016.
Σχετικά με τα δικαιολογητικά του προσωρινού Αναδόχου η Οδηγία αναφερόμενη στις διατάξεις πουνπρόσφατα ψηφιστηκαν αναφέρει ότι επιλύεται το ζήτημα που είχε ανακύψει, λόγω της αδυναμίας έκδοσης των σχετικών πιστοποιητικών των αρμοδίων Δικαστηρίων και Εισαγγελιών της χώρας, καθώς προβλέπεται η αντικατάστασή τους από υπεύθυνη δήλωση ή ηλεκτρονική υπεύθυνη δήλωση, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης gov.gr και η προσκόμισή τους εκ των υστέρων, ήτοι εντός τριάντα (30) ημερών από την υπογραφή της σύμβασης.
Επισημαίνεται ότι η ως άνω δυνατότητα προσκόμισης υπεύθυνης δήλωσης καταλαμβάνει, πέρα από
τα πιστοποιητικά που εκδίδονται από τα αρμόδια Δικαστήρια, και τυχόν άλλα πιστοποιητικά που
εκδίδονται από άλλες δημόσιες υπηρεσίες (πχ. ασφαλιστικούς φορείς) και των οποίων δεν είναι
δυνατή η ηλεκτρονική ή έγχαρτη έκδοση, λόγω θέσης τους σε μερική αναστολή λειτουργίας.
Για την αποφυγή οποιαδήποτε παρερμηνείας επισημαίνεται, ως προς τις ιδιόγραφες υπεύθυνες
δηλώσεις, που προσκομίζονται από τους προσωρινούς αναδόχους, ότι δεν απαιτείται θεώρηση του
γνησίου της υπογραφής.