Ιστορικά υψηλά της μέσης έκπτωσης που προσφέρουν οι ανάδοχοι των δημοσίων κατασκευαστικών έργων καταγράφει για το 2021 η έκθεση 106 σελίδων της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τον κλάδο. Σε ετήσια βάση, ενώ ο μέσος όρος της έκπτωσης αναδόχου το 2007 βρισκόταν στο 25,77%, την περίοδο της οξείας οικονομικής κρίσης, δηλαδή από το 2009 έως και το 2015 έφτασε πέριξ του 40%, το 2016 μειώθηκε στο 35% κι έκτοτε ακολουθεί αυξητική τάση. Το 2018 ήταν 47,34%, το 2020 άγγιξε 44,3%, ενώ το 2021 βρίσκεται σε ιστορικό υψηλό 51,38%. Σύμφωνα με στελέχη που επικαλείται η έκθεση, το φαινόμενο των υπερβολικών εκπτώσεων έχει αρνητικές επιπτώσεις που συνοψίζονται σε μεγάλες παρατάσεις στους χρόνους ολοκλήρωσης των έργων, διάλυση των συμβάσεων, κακής ποιότητας έργα, αύξηση του τελικού κόστους των έργων σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό, μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων των οικονομικών φορέων που ανέλαβαν τα έργα προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, ασφυξία στην αγορά λόγω μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων σε εργαζόμενους και προμηθευτές, πτώχευση των επιχειρήσεων και εν τέλει αφαίρεση αντικειμένου από τις υγιείς και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, οδηγώντας και αυτές σε ασφυξία και επιτείνοντας έτσι τον φαύλο κύκλο της κρίσης στον κλάδο. Οι αιτίες φαίνεται να είναι βαθύτερες και να ανάγονται σε σωρευμένα προβλήματα του κλάδου, που αφορούν στην οργάνωση και τη λειτουργία των εταιρειών.
Αντίθετα αποτελέσματα φέρνει η «υπερβολική διαφάνεια»
Η Επιτροπή διαπιστώνει επίσης κατασκευαστική δυνατότητα πολύ μεγαλύτερη από την διατιθέμενη πίτα, πρόβλημα που εντάθηκε με τη δεκαετή κρίση. Πάντως, με δεδομένες τις πρόσφατες τροποποιήσεις του Νόμου 4412, η επιδιωκόμενη διαφάνεια ενδέχεται να οδηγήσει σε αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα μέσω της δημιουργίας μίας προβλέψιμης μεθόδου χαρακτηρισμού μιας προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλής. «Και αυτό διότι είναι εμφανής ο κίνδυνος διαμόρφωσης προσφορών επί τη βάσει βαρομετρικών τιμών, που ενδέχεται να ευνοήσουν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού», καταλήγει η έκθεση.
ΣΔΙΤ: Το «κακό» παράδειγμα των τριών μεγάλων αυτοκινητοδρόμων
Παρά την ώθηση που δίνουν οι πρόσφατες αλλαγές στα ΣΔΙΤ, ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου που αφορούσε σε 12 Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κλάδου των κατασκευών & συμμετοχή στο ΑΕΠ 2006 2010 2016 2018 2020 Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία κατασκευών 18,08 δισ. ευρώ 9,06 δισ. ευρώ 3,48 δισ. ευρώ 2,27 δισ. ευρώ 2,45 δισ. ευρώ Συμμετοχή στο ΑΕΠ 8,3% 4% 2% 1% 1% συγχρηματοδοτούμενες από την Ευρωπαϊκή Ένωση συμβάσεις ΣΔΙΤ σε Γαλλία, Ελλάδα, Ιρλανδία και Ισπανία κατέληξε ότι οι συμβάσεις ΣΔΙΤ αυξάνουν τον κίνδυνο ανεπαρκούς ανταγωνισμού και αποδυναμώνουν τη διαπραγματευτική θέση των αναθετουσών αρχών. Το 1/3 των 12 έργων που υποβλήθηκαν σε έλεγχο επηρεάστηκε από σημαντικές καθυστερήσεις, ενώ ειδικά στην Ελλάδα – η οποία είναι μακράν ο μεγαλύτερος αποδέκτης συνεισφορών της Ε.Ε. – το κόστος ανά χιλιόμετρο των τριών αυτοκινητόδρομων που υποβλήθηκαν σε αξιολόγηση (Μορέας, Κεντρικής Ελλάδας, Ολυμπία Οδός) αυξήθηκε έως και κατά 69%, ενώ παράλληλα το αντικείμενο των έργων μειώθηκε έως και κατά 55%. Στη χώρα μας, η ανάθεση μεγάλων έργων ΣΔΙΤ αύξησε τον κίνδυνο ανεπαρκούς ανταγωνισμού και συνοδεύθηκε από σημαντικές καθυστερήσεις. Ενώ τα παραδοσιακά κατασκευαστικά έργα μπορούν να υποδιαιρούνται σε παρτίδες, ώστε να προσελκύονται περισσότεροι προσφέροντες, τα ΣΔΙΤ προϋποθέτουν ένα ελάχιστο μέγεθος ώστε να δικαιολογείται το κόστος της διαδικασίας και να διευκολύνεται η επίτευξη οικονομιών κλίμακας.
Αναδημοσίευση άρθρου του Build -Απρίλιος 2021